Chữ Nghĩa Trong Tiếng Hán Tự Nghĩa 義 Trang 1, Cách Viết, Từ Ghép Của Hán Tự Nghĩa 義 Trang 1

-

Đúng vậy, nếu như xét từ bỏ Hán Việt thì cả hà với giang đều có nghĩa là sông, tuy vậy nếu 2 từ này ghép cùng nhau như địa danh Hà Giang (tên tỉnh, thành) thì lại khác, vị là danh từ bỏ riêng đề xuất không bắt buộc dịch nghĩa.


Hiện nay gồm 3 quan tiền điểm về chữ hà (河) và giang (江).

Bạn đang xem: Chữ nghĩa trong tiếng hán

Ở Việt Nam, hà bao gồm nghĩa là sông (có thể lớn hoặc không lớn lắm), còn giang là sông cả, sông lớn. Nói bí quyết khác, khái niệm hà chỉ sông nhỏ hơn giang. Ví dụ, đoạn sông từ Trung Quốc chảy vào lãnh thổ Việt nam giới được chúng ta gọi là Hồng Hà (sông Hồng), còn Cửu Long giang (sông Cửu Long) là sông lớn hơn.

Vào thời thượng cổ, người Trung Quốc sử dụng từ hà (河) để chỉ sông Hà, từ giang (江) để chỉ sông Giang, vì chưng chữ hà với giang bao gồm cùng bộ Thủy (氵) buộc phải ngày xưa người ta còn gọi 2 con sông này là Hà thủy và Giang thủy như ghi chú trong Thuyết văn giải tự. Nói giải pháp khác, Hà (河) tức là Hoàng Hà ngày nay, còn Giang (江) là Trường Giang ngày nay. Mặc dù cả hai khái niệm hà và giang đều gồm nghĩa là sông, nhưng có phân biệt: hà cần sử dụng để chỉ những con sông ở miền Bắc Trung Quốc, còn giang dùng để chỉ những con sông ở miền Nam.

Hà (河) với nghĩa là sông, gồm khả năng là một từ Trung Quốc gốc, đọc theo giọng quan liêu Thoại (Bắc Kinh) là hé, Quảng Đông là ho4; trong khi đó, giang (江) tuy bao gồm nghĩa là sông, nhưng lại gồm khả năng xuất phạt từ ngôn ngữ nam Á, qua phương pháp gọi k’long (sông) của vài sắc tộc. Khi so với chữ giang

(江) ta sẽ thấy rõ hơn, chữ này có 2 phần: bộ thủy氵+ âm 工 (đọc là gōng, tiếng Hán cổ là *kˤoŋ). Bằng chứng khác, hiện ni người Quảng Đông vẫn đọc chữ giang (江) là gong1.

Nhìn chung, cả nhì chữ hà (河) cùng giang (江) đều là những từ cổ, đã được ghi nhận trong tởm Thi. Theo quyển Từ nguyên của Lý Học Cần chủ biên, Liêu Ninh xuất bản buôn bản (2013) thì ban đầu chữ hà (河) gồm bao gồm những ký kết tự music kết hợp với nhau, được ghi trên bản khắc xương (giáp cốt văn) giống như nhiều âm cổ không giống thuộc bộ Ca. Còn giang (江) là chữ được chú ý thấy lần đầu bên trên những bản khắc bằng đồng (kim văn).

Để tạo ra những chữ Nôm có nghĩa là sông hoặc sông nước, người Việt xưa đã mượn nguyên xi từ Hán ngữ 2 chữ 河 (hà) và 江 (giang), mượn âm của chữ long (滝, lóng) cùng lung (瀧, lóng) để tạo ra chữ sông, tuy nhiên vẫn bao gồm chữ “thuần Nôm” viết là 㳘 (sông).

Ngày nay, vào tiếng Việt, chữ sông được cần sử dụng phổ biến hơn; còn hà và giang chủ yếu sử dụng vào nhân danh cùng địa danh.

yêu thương là nghĩa của ái <愛> nhưng mà ái lại chưa phải là nguyên từ (etymon) của yêu. Đồng thời, trong những lúc yêu là một từ độc lập, một hễ từ, thì ái chỉ là 1 trong hình vị Hán Việt phụ thuộc, như chỉ hoàn toàn có thể thấy trong bác bỏ ái, nhân ái, ái quốc ái quần, ái hữu, ái nữ...


Chàng trai tất cả thể nói với cô gái: “Anh yêu thương em” chứ không thể nói “Anh ái em”. Còn câu bửa ái nhĩ (Wǒ ài nǐ) thì chỉ là chuyện riêng của tiếng Hoa mà thôi.
Động từ yêu tất cả một hình vị Hán Việt đồng âm, mà lại chữ Hán là <要>, như gồm thể thấy vào yêu cầu, yêu thương sách. Đây là một động từ của tiếng Hán, bao gồm nghĩa là “mong muốn, đòi hỏi”, không có liên quan liêu gì về nguồn gốc với động từ yêu vào yêu nước, yêu thương thương, tình yêu... Của tiếng Việt cả.

Xem thêm: " đoàn dự lâm chí dĩnh, bạch chú, trần hạo dân


Trong yêu thương nước, yêu thương, tình yêu... Thì yêu thương là một từ Việt gốc Hán, bắt nguồn ở một từ ghi bằng chữ <憂>, mà âm Hán Việt hiện hành là ưu, tất cả nghĩa là “lo lắng, buồn rầu”.
Chữ ưu <憂> cũng bao gồm điệp thức là âu, như trong lo âu, âu sầu. Chữ âu này còn tồn tại một dòng nghĩa nữa là “yêu” - thực ra, ở đây, âu cùng yêu là nhị điệp thức, như có thể thấy trong ngữ vị từ đẳng lập âu yếm, cơ mà Nguyễn Du đã dùng trong câu Kiều thứ 500 (Xem trong âu yếm gồm chiều lả lơi) với câu 3.151 (Những như âu yếm vành ngoài). Ngoại trừ ra, ta còn có ca dao:
Ở đây, âu có nghĩa là yêu nhưng mà yêu cũng là một điệp thức của âu vị cả hai đều tất cả chung một nguyên từ là ưu <憂>. Yêu có thể đã đi vào tiếng Việt theo một trong hai nhỏ đường sau đây.
Một là trực tiếp từ chữ ưu <憂> theo tương quan tiền ngữ âm ƯU ↔ IÊU, mà cứ liệu thì tuy thực sự không nhiều ỏi nhưng trọn vẹn chắc chắn, điển hình là chữ <柳>, hiển nhiên thuộc vận mục hữu <有>, tức vận bộ vưu <尤>, lẽ ra phải đọc thành lữu, nhưng ta lại đọc thành liễu tự bao giờ, như trong bồ liễu, dương liễu, hoa liễu, liễu my (lông mi lá liễu), liễu ti (tơ liễu)...
Hai là yêu đến từ âu theo tương quan ÂU ↔ IÊU: biều <瓢>, là bầu ↔ bầu trong bầu bí; kiều trong kiều lộ ↔ cầu trong cầu đường; đặc biệt là trường hợp sau đây: chữ <妙>, nay đọc thành diệu, vốn là miệu vì thuộc thanh mẫu minh <明> với vận mục tiếu <笑>, tất cả một điệp thức là mầu vào mầu nhiệm cơ mà mầu nhiệm thì lại chính là điệp thức của diệu nghiệm <妙驗>.
Cứ như trên thì quan hệ “tay ba” giữa ưu ↔ âu ↔ yêu thương về mặt ngữ âm là điều đã được chứng minh. Điều còn lại là chuyện ngữ nghĩa: Ưu là lo lắng, buồn rầu thì liên quan gì đến chuyện yêu thương đương? gồm chứ! Đó là diễn tiến theo hướng: lo lắng → thân thương → gắn bó → thương yêu. Nếu không phải như thế thì ta đã không có cặp đôi ưu ái <憂愛> vào đó ưu là nguyên từ của âu với yêu còn ái thì lại bao gồm nghĩa là yêu.
*

ngoắt ngoéo chữ nghĩa: xuất xứ của 'nọc' vào 'nọc độc'

Nọc vào nọc độc là 1 trong những từ Việt cội Hán, bắt nguồn tại 1 từ ghi bằng chữ <蠚>, mà âm Hán Việt là nhược , có nghĩa là chất độc của sâu bọ, rắn rết.


*

Tổng biên tập: Nguyễn Ngọc Toàn

Phó tổng biên tập: Hải Thành

Phó tổng biên tập: Lâm Hiếu Dũng

Ủy viên Ban chỉnh sửa - Tổng Thư ký kết tòa soạn: è cổ Việt Hưng